Бүгүн, 23-июнда, Эсептөө палатасында бузуулардын жаңы классификаторун өнүктүрүү маселеси боюнча окутуу, талкуу болду. Иш-чарага Эсептөө палатасынын Борбордук аппаратынын жана аймактык бөлүнүштөрүнүн кызматкерлери катышты. Эсептөө палатасынын жазма буйруктарынын жана сунуштамаларынын аткарылышынын жана мониторингин автоматташтырууну өркүндөтүүнүн концептуалдык багыттары каралды.
Урматтуу мамлекеттик жана муниципалдык кызматкерлер!
Сиздерди кесиптик майрамыңыздар менен чын дилимден куттуктайм! Бул өзгөчө күнү ишиңиздерде көрсөткөн жогорку кесипкөйлүктү баса белгилейбиз.
Сиздер, өлкөбүздүн жана анын жарандарынын бакубатчылыгы үчүн иштеп жаткан коомубуздун ажырагыс бөлүгүсүңөр. Сиздердин ишмердүүлүгүңүздөр мамлекеттин туруктуулугун камсыз кылууда маанилүү роль ойнойт.
Сиздер күн сайын туш болгон ар кандай милдеттерди жана кыйынчылыктарды натыйжалуу чечүү үчүн зарыл болгон билимдин, жөндөмдөрдүн жогорку деңгээлин көрсөтөсүздөр.
Кызматка берилгендигиңиздер, талыкпаган эмгегиңиздер жана мыкты ийгиликтерге дайыма умтулганыңыздар үчүн, ыраазычылык билдиргим келет.
Сиздердин эмгекчилдигиңиздер жана кесипкөйлүгүңүздөр өлкөбүздүн өнүгүшүнө жана гүлдөшүнө чоң салым кошууда.
Бул кесиптик майрам, сиздер үчүн кубаныч, сыймыктануу жана жаңы мүмкүнчүлүктөргө бай, өзгөчө жана эстен кеткис көз ирмем болуп калсын. Сиздерге жана жакындарыңыздарга бакыт, ден соолук жана бакубатчылык каалайм!
Урматтоо менен,
Алмазбек Акматов
2023-жылдын 22-июнунда, КР Эсептөө палатасынын Кеңешинин отуруму болуп өттү. Отурумда 2021-2022-жылга чейинки мезгил аралыгына карата КР Тышкы иштер министрлигинде бюджеттин аткарылышына жүргүзүлгөн шайкештик аудити жөнүндө материалдар, 2022-жылга карата КР Улуттук банкында КР Министрлер Кабинетинин эсептерин тейлөө боюнча операцияларынын жүзөгө ашырылуусуна жүргүзүлгөн шайкештик аудити жөнүндө материалдар каралды.
Аудиттин жүрүшүндө аныкталган негизги бузууларды талкуулоодо, объектилер тарабынан мурунку аудиттин жыйынтыгында берилген жазма буйруктарды аткаруу маселесине өзгөчө көңүл бурулду. Ошондой эле аудит объектилеринин жетекчилерине алардын аткарылышын контролдоо зарылдыгын белгилешти.
Аудиттин жыйынтыгы тууралуу отчеттор КР Эсептөө палатасынын www.esep.kg расмий сайтына жайгаштырылат.
Бүгүн, 21-июндагы Жогорку Кеңештин жыйынында Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын 2022-жылдагы иши жөнүндө Эсептөө палатасынын төрагасынын отчету каралды.
Депутаттардын суроолоруна Эсептөө палатасынын төрагасы Алмазбек Акматов жооп берди.
Талкуу маалында депутат Мейкинбек Абдалиев 2022-жылы мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндө 1 млрд 662 млн сомго Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын бузуу фактылары аныкталганын айтып, бул багытта укук коргоо органдары тарабынан тиешелүү иштер жүргүзүлүшү керектигин белгиледи.
Ал эми эл өкүлү Жеңишбек Токторбаев «Кыргызиндустрия» ААКнын ишмердүүлүгүндө мыйзам бузуулар барбы?" - деген суроону узатып, бул уюмга 8 ачык акционердик коомду жана 8 мамлекеттик ишкананы модернизациялоо үчүн 1 млрд сом бөлүнгөнүн айтты. «Кыргызиндустрия» аталган 16 ишкананын ишин жандандыруунун ордуна «Кыргызмык», «Кыргызтопчу» жана башка ишканаларды түзө баштады», - деген Ж.Токторбаев отчетто «Кыргызиндустриянын» текшерүүсү тууралуу маалымат жок экенин кошумчалады.
Буга Эсептөө палатасынын төрагасы Алмазбек Акматов “Кыргызиндустрия” ААКда 2023-жылы аудит жүргүзүлүп, бюджеттик каражаттарды максатсыз пайдалануу боюнча мыйзам бузуулар аныкталганын маалымдады.
Андан тышкары, депутат Гүлшаркан Култаева аудит системасынын натыйжалуулугуна көңүл буруп, максатсыз пайдаланган каражаттарды мамлекетке кайтаруу маселесине токтолсо, эл өкүлү Кундузбек Сулайманов уурдалган каражаттарды мамлекетке кайтарып берүү мөөнөтүн кыскартуу зарылдыгын белгиледи.
Муну менен катар депутат Айбек Осмонов Архитектура, курулуш жана турак жай-коммуналдык чарба мамлекеттик агенттигинде жүргүзүлгөн аудиттин жыйынтыктарына кызыкты. Эсептөө палатасынын аудитору Алимжан Байгазаковдун айтымында, 2021-жылы аталган мекемеге 2 млрд 700 млн сом бөлүнүп, анан ичинде 46 млн сомдук мыйзам бузуулар табылган. “Азыркы учурда бул каражаттардын 92% мамлекетке кайтарылган”, - деди аудитор.
Ошондой эле депутат Марат Мураталиев Эсептөө палатасынын иши тууралуу сөз кылып, Министрлер кабинетин Эсептөө палатасынын корутундуларынын жана эскертмелеринин аткарылышына көңүл бурууга чакырды.
Ал эми депутат Улугбек Ормонов Эсептөө палатасынын аудиторлорунан каражатты максатсыз пайдалануу жана уурдоо деген түшүнүктөрдү ажыратуу керектин айтып, жооптуу жетекчилердин кээ бир аракеттери мыйзам бузуу катары квалификациялоого дайыма эле негиз боло бербестигин жүйө келтирди.
Өз кезегинде депутат Эмил Жамгырчиев коррупциялык тобокелдиктерди жана мыйзам бузууларды жоюу жана алдын алуу үчүн мыйзамдарды өркүндөтүү, алдыңкы эл аралык тажрыйбаларды киргизүү маселелерин ортого салды.
Талкуунун жыйынтыгында депутаттар отчетту канааттандырарлык деп табышты.
Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын 2022-жылдагы иши жөнүндө отчёту менен таанышуу үчүн шилтеме аркылуу өтүңүз.
Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын Ош шаары, Ош, Жалал-Абад жана Баткен облустары боюнча аймактык бөлүнүшү, Жалал-Абад облусунун Базар-Коргон районунун социалдык-экономикалык өнүгүүсүн талдоо жана 2021 - 2022-жылдын мезгил аралыгында жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын бюджетинин түзүлүшүнө жана анын аткарылышына жүргүзүлгөн шайкештик аудиттин жыйынтыгы боюнча 5791,4 миң сомдук финансылык бузуулар аныкталды.
Аудиттин жыйынтыгы менен жалпысынан 5791,4 миң сомдук финансылык бузуулар аныкталды, анын ичинен:
- акча каражатынын жетишпестиги 14,8 миң сом;
- материалдык баалуулуктардын жетишпестиктери 30,9 миң сом;
- каражаттарды сарптоодогу чектен чыгуулар жана кемчиликтердин жалпы суммасы 5459,9 миң сом болсо, андан:
- эмгек акыларды негизсиз төлөөлөр 151,4 миң сом;
- материалдык баалуулуктарды жана акча каражаттарын негизсиз чыгымдоолор 101,8 мин сом;
- сапар чыгымдарына ашыкча төлөөлөр 75,4 мин сом;
- курулуш иштеринин көлөмүн жана баасын негизсиз жогорулатуулар (кошуп жазуулар) 2397,9 мин сом;
- бюджеттик каражаттарды максатсыз пайдалануулар 2,0 мин сом;
- дебитордук карыздарды жашыруулар жана кредитордук карыздарды негизсиз көбөйтүүлөр 2731,4 миң сом;
- бюджетке кошумча эсептөөлөр 155,0 мин сом;
- КРнын Социалдык фонддун бюджетине кошумча эсептөөлөр 130,8 миң сомду түзгөн.
Жалпы аныкталган каржылык бузуулардан 5737,5 миң сом ордуна коюлууга тийиш болгон болсо, аудиттин жүрүшүндө 395,1 миң сом ордуна коюлган, ал эми ордуна коюлбаган сумма 5342,4 миң сомду түзгөн.
Андан сырткары 3001,0 миң сомдук бюджеттик жоготуулар жана резервдер аныкталган, анын ичинен:
- товардык-материалдык баалуулуктарды нормадан ашыкча сарптоолор 12,3 миң сом (ГСМ);
- эмгек акыларды төлөөдөгү чектен чыгуулар 2977,9 миң сом (ашыкча штат бирдиги);
- башка резервдер жана жоготуулар 10,8 мин сом (ЭЭПЭ жазаналары ж.б).
Рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар 4449,0 миң сом, анын ичинен:
- пландалган максатына жетпестен чыгымдалган каражаттар 4449,0 миң сом, (4390,0 миң сом атайын техника, 59,0 миң сом 1С программа).
Аудиттин жыйынтыгы менен Базар-Коргон шаар мэриясында аныкталган 1658,3 миң сомдук курулуш иштерине кошуп жазуулар жана пландалган максатына жетпей чыгымдалган 4390,0 миң сом каражаттар боюнча материалдар, укуктук баа берүү үчун Жалал-Абад облустук прокуратурасына берилди.
КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшү тарабынан, КРнын Эсептөө палатасынын 2022-жылга аудитордук иш планына ылайык, 2021-жылга карата мезгил аралыгындагы Чүй облусунун Кемин районунун жергиликтүү бюджеттеринин түзүлүшү жана аткарылышына, муниципалдык ишканалардын ишине жана республикалык бюджеттеги айрым мекемелердин бюджеттеринин аткарылышына шайкештик аудиттер жүргүзүлгөн.
Кемин районунда жүргүзүлгөн аудиттердин жыйынтыгында бардыгы: Аныкталган финансылык бузуулар -5 109,3 миң сомду түзгөн, анын ичинен:
- каражаттарды чыгымдоодогу бузуулар жана кемчиликтер – 4 951,0 миң сом, анын ичинен:
- эмгек акынын негизсиз төлөнүшү – 3 026,4 миң сом;
- эсеп берме суммаларды кошкондо, материалдык баалуулуктардын жана акча каражаттарынын негизсиз эсептен чыгарылышы – 46,0 миң сом;
- курулуш-куроо иштеринин көлөмдөрүнүн жогорулатылышы – 1 662,6 миң сом;
- мамлекеттик каражаттарды максатсыз пайдалануу – 20,0 миң сом;
- жашырылган дебитордук жана жогорулатылган кредитордук карыз – 196,0 миң сом;
- бюджеттин кошумча чегерилген кирешелери 158,3 миң сом, анын ичинен:
- салык жана бажы мыйзамдарын бузуу – 91,4 миң сом;
- бюджетке которулууга тиешелүү ижара акысы – 66,9 миң сом.
Аныкталган бюджеттин резервдери жана жоготуулары – 11 399,9 миң сом, анын ичинен:
- товардык-материалдык баалуулуктардын ченемден ашыкча чыгымдалышы – 1 419,0 миң сом;
- эмгек акыны төлөөдөгү бузуулар – 629,6 миң сом;
- КРнын Өкмөтүнүн, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары жана башка органдар тарабынан бюджетти түзүүдө анын киреше бөлүгүнүн көрсөткүчтөрүн азайтуу жана чыгаша бөлүгүнүн көрсөткүчтөрүн жогорулатуу менен колдонуудагы мыйзамдарга карама-каршы келген чечимдерди кабыл алынгандыгына байланыштуу, салык, бажы жана башка төлөмдөр боюнча жана бюджеттин чыгаша бөлүгү боюнча бюджеттин жоготуулары – 3 204,3 миң сом;
- бюджеттин башка резервдери жана жоготуулары – 6 147,0 миң сом.
Аныкталган рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар – 1 082,1 миң сом, анын ичинен:
- ТМБ нормативден ашык запастары жана эсептеги каражаттар– 1 082,1 миң сом.
Аудиттердин материалдары 2023-жылдын 6-июнунда КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунда каралган. Аныкталган финансылык бузууларды жана кемчиликтерди жоюу бонча аудит жүргүзүлгөн бардык жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына жазма буйруктар жөнөтүлгөн.
2021-2022-жылдар аралыгында Кызыл-Кыя шаарынын социалдык-экономикалык өнүгүүсүнүн натыйжалуулугуна, жергиликтүү өзүн-өзү башкаруу органдарынын бюджетинин түзүлүшүнө жана аткарылышына жүргүзүлгөн аудиттин жыйынтыгы боюнча, жалпы суммасы 1664,2 миң сомдук каржы бузуулары аныкталды.
Аудиттин жыйынтыгы менен жалпысынан 1664,2 миң сомдук каржы бузуулар аныкталды, анын ичинен:
- материалдык баалуулуктарды жана акча каражаттарды негизсиз чыгыштоолор 117,5 миң сом, андан сапар чыгымдарына ашыкча төлөөлөр 8,0 миң сом;
- курулуш иштерине кошуп жазуулар 1036,5 миң сом;
- мамлекеттик каражаттарды максатсыз пайдалануу 211,8 миң сом;
- дебитордук карыздарды бухгалтердик эсептен жашыруулар 298,4 миң сом.
Аныкталган каржы бузуулар толугу менен ордуна коюлууга тийиш болгон болсо, аудит учурунда 679,4 миң сом ордуна коюлган, ордуна коюлбаганы 984,8 миң сомду түздү. Мында сырткары 558,6 миң сомдук бюджеттик жоготуулар жана резервдер аныкталган, анын ичинен бюджеттик мекемелерди ашыкча каржылоо 550,0 миң сом, ченемден ашыкча чыгымдалган күйүүчу майлар 8,6 миң сомду түздү.
2021-2022-жылдар аралыгында Араван районунун социалдык-экономикалык өнүгүүсүн талдоосуна, айылдык аймактардын бюджеттеринин түзүлүшүнө жана аткарылышына жүргүзүлгөн аудиттин жыйынтыгы боюнча, 5 млн 322.6 миң сом жалпы суммасында каржы бузуулары аныкталды.
Аудиттин жүрүшүндө, ири суммадагы төмөнкүдөй каржы бузуулары аныкталды:
жалпысынан 5 млн 322.6 миң сомдук финансылык бузуулар аныкталды, анын ичинен жетишпестиктер 57,2 миң сом, каражаттарды сарптоодо кетирилген кемчилдиктер жана бузуулар 4960,1 миң сом, анын ичинен:
- эмгек акыны негизсиз төлөөлөр 224,2 миң сом;
- негизсиз чыгышталган акча каражаттары 127,5 миң сом;
- сапар чыгымдарына ашыкча төлөөлөр 47,1 мин сом;
- каражаттарды казыналыктан сырткары жумшоо 71,0 мин сом;
- курулуш иштерине кошуп жазуулар 4002,3 миң сом;
- бюджеттик каражаттарды максатсыз пайдалануу 423,5 миң сом;
- бухгалтердик эсептен дебитордук карыздарды жашыруулар 64,4 миң сом;
- бюджетке кошумча кирешелерди эсептөө 196,9 миң сом;
- социалдык фонддун бюджетине кошумча кирешелерди эсептөө 108,4 миң сомду түзгөн.
Аныкталган финансылык бузуулардын ичинен өндүрүүгө жатканы 5154,7 миң сом болсо, анын ичинен аудит убагында өндүрүлүп, ордуна коюлганы 1731,0 миң сом жана өндүрүлбөй калганы 3423,7 миң сомду түздү.
Жогоруда аталган финансылык бузуулардан сырткары 2369,2 миң сомдук бюджеттик жоготуулар жана резервдер аныкталды, анын ичинен:
- күйүүчү майларды ченемден ашыкча сарптоо 86,6 миң сом, андан 24,2 миң сом ордуна коюлган;
- эмгек акы төлөөдө кетирилген бузуулар 264,6 мин сом;
- электр энергиясын пайдалануудагы эрежелерди бузган себептүү салынган жазаналар 2018,0 миң сом;
- мамлекеттик сатып алууларды жүргузүүдөгү рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар 153,5 миң сом.
Аудиттин жыйынтыгы менен электр энергиясын пайдаланууда ири өлчөмдөгү бюджеттик жоготууларга жол берген Тепе-Коргон жана Керме-Тоо айыл өкмөттөрүнүн орто аралык актылары жана Тепе-Коргон айыл өкмөтүндөгү бюджеттик каражаттарды өздөштүрүүдө жол берилген 72,2 миң сомдук кошуп жазуулар боюнча материалдар укуктук баа берүү үчүн Ош облустук прокуратурасына жиберилди.
Бүгүн, 2023-жылдын 10-июнунда, Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын кызматкерлери ишембилик өткөрүштү.
Кыргыз Республикасынын Президентинин “Улуттук тазалык күнү жана 2023-2025-жылдар мезгилинде тиричилик калдыктарын иштетүү боюнча натыйжалуу инфраструктураны түзүү боюнча иш-аракеттер планы жөнүндө” Жарлыгын ишке ашыруу максатында массалык ишембилик өткөрүлүп жатат.
Эсептөө палатасынын жалпы жамааты ишембиликтин алкагында "Ала-Арча" Мамлекеттик жаратылыш паркына кетчү жолду тазалап чыгышты.
КРнын Эсептөө палатасынын жаңы дайындалган кызматкерлерин адаптациялоо максатында, КРнын Эсептөө палатасынын тажрыйбалуу адистеринин ичиндеги тренерлер тарабынан, 2023-жылдын 9-июнунда техникалык окутуунун бекитилген программасы боюнча тренинг өткөрүлдү.
Бул окутуу программасы Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын ишинин өзгөчөлүгүнө байланыштуу, төмөнкүдөй актуалдуу темаларга басым жасалган: шайкештик аудити боюнча колдонмону, финансылык аудити боюнча колдонмону, жергиликтүү бюджеттерге аудит жүргүзүү боюнча колдонмону жана бузуулардын электрондук классификаторун практикада колдонуу.
Окутуунун жүрүшүндө жаңы дайындалган кызматкерлерге аудиттин эл аралык стандарттарына ылайык аудит жүргүзүүнү уюштуруу процесси жана тобокелдиктерди баалоону жана аудитордук тандоону изилдөө боюнча кеңири маалымат берилди.
Мындан тышкары, КРнын Эсептөө палатасында Кызматтык пайдалануу үчүн маалыматтарды камтыган документтер менен иштөө тартиби жөнүндө жобо, электрондук документтердин тутумдарын жана эсепке алууларын уюштуруу жана архивге өткөрүү үчүн көктөмөлөрдү түзүү, ошондой эле мамлекеттик кызматта мамлекеттик тилди билүү деңгээлин жогорулатуу.
Ошондой эле, КРнын Президентинин 2020-жылдын 18-декабрындагы №64 “КРнын мамлекеттик башкаруусуна санариптик технологияларды киргизүүнү активдештирүү боюнча кечиктирилгис чаралар жөнүндө” Жарлыгын ишке ашыруу үчүн, реалдуу убакыт режиминде жаңы кызматкерлер үчүн “Infodocs” электрондук документ жүгүртүү тутумунда (ЭДЖТ) авторизация жүргүзүлүүдө, ЭДЖТ интерфейси документтерди тариздөө боюнча ЭДЖТда практикалык иш принциби көрсөтүлдү.
Урматтуу кесиптештер!
Сиздерди кесиптик майрамыңыздар – Кыргыз Республикасынын Финансы жана экономика кызматкерлеринин күнү менен куттуктайм!
Финансы-экономикалык системанын кызматкерлери өлкөдө жүргүзүлүп жаткан реформалардын көбүнүн активдүү катышуучулары жана демилгечилери болуп саналат.
Сиздердин жогорку кесипкөйлүгүңүздөр, ишиңиздерге конструктивдүү жана жоопкерчиликтүү мамилеңиздерден өлкөнүн экономикасын өнүктүрүүгө жана анын финансылык туруктуулугун камсыз кылууда эмгегиңиздер маанилүү экенин белгилегим келет.
Бир максатта болуу менен гана биз, республикабызды жакшы жакка өзгөртө алабыз, мекендештерибиздин туруктуу жашоосун камсыздай алабыз, анткени, мамлекеттик бюджеттин ар бир сомунун артында Кыргызстандын элинин эмгеги турат.
Сиздерге чын дилимден кесиптик ийгиликтерди, туруктуулукту жана финансылык ишмердикте жаңы жетишендиктерди каалайм!
Урматтоо менен,
КР Эсептөө палатасынын төрагасы А.Ш. Акматов
5-июнда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Бюджет, экономикалык жана фискалдык саясат боюнча комитети “Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын 2022-жылдагы ишмердүүлүгү жөнүндө” Эсептөө палатасынын төрагасынын маалыматын укту.
Депутаттарга баяндаманы Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын төрагасы Алмазбек Акматов жасады.
Талкууда депутат Айбек Алтынбеков мамлекеттик органдарда текшерүүнүн жыйынтыгында аныкталган мыйзам бузуулар боюнча маселеге токтолду. «Мамлекеттин каржылык ресурстары жарандардын каражаттары болуп саналат, андыктан текшерүүлөрдү кылдат жана так жүргүзүү зарыл», - деп белгиледи депутат Базар-Коргон районунун жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын ишмердүүлүгүн текшерүү маселесин тактап. Эсептөө палатасынын өкүлдөрү Базар-Коргон району боюнча аудит бүтө электигин белгилешти.
Депутат Марлен Маматалиев аудиттин жыйынтыгы боюнча Эсептөө палатасынын бюджети жана бюджеттик каражаттардын ордун толтуруу маселесин тактады. Алмазбек Акматов Эсептөө палатасынын бюджети 256 млн сомду түзүп, бүгүнкү күндө 7,5 млрд сомдон ашык каражат кайтарылганын, текшерүүнүн жыйынтыгы менен бул сумма көбөйөрүн белгиледи. Депутат Камила Талиева жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарында каржылык мыйзам бузуулар бюджеттик процессти билбегендиктен болуп жатканын айтты.
2-июнда КРнын Эсептөө палатасынын Ош ш, Ош, Жалал-Абад жана Баткен облустары боюнча аймктык бөлүнүшүнүн кызматкерлери үчүн «Программалык бюджеттештирүү» окуу программасы болуп өттү.
Семинардын программасында «Программалык бюджеттин концепциясы» презентациясы камтылган. Артыкчылыктары. Программалык бюджетти түзүү үчүн мыйзамдык база. Уюштуруу аспектилери. ПНБнин түзүлүшүнүн негизги этаптары. Андан тышкары семинардын катышуучулары ПНБни түзүүнү, кароону жана ишке ашыруунун мөөнөттөрүн, ПНБни түзүүнүн негизги талаптарын жана ресурстук базаны талкуулашты.
Ошондой эле катышуучулар «Бюджеттик программанын паспорту. Бюджеттик программалардын аткарылышынын көрсөткүчтөрү». Бюджеттик программаларды ишке ашыруу боюнча иш-чаралардын планы. Бюджеттик программалардын аткарылышын көзөмөлдөө. Натыйжалуулуктун көрсөткүчтөрүнө жетишүү жөнүндөгү отчеттордун мазмуну. Отчеттук формалар. ПНБнин ишке ашыруу сыяктуу иштеги маанилүү аспектилерге да токтолушту.
Семинардын жыйынтыгында топтук сессияларга бөлүнүп, программалык бюджеттерди карап чыгууда жана эффективдүү индикаторлорго жетишүү боюнча отчеттуулукта эмнелерди эске алуу керектигин карап чыгышты.
Окутуу ЮНИСЕФтин «Комплекстүү улуттук каржылоо механизмдери» программасынын колдоосу менен уюштурулду.
Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров "Эсептөө палатасы жөнүндө" Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамына кол койду.
Конституциялык Мыйзам 2023-жылдын 4-майында Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган. Конституциялык Мыйзам менен Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын укуктук статусу, укуктук негиздери жана ишинин принциптери аныкталат.
Конституциялык Мыйзам Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы тарабынан Кыргыз Республикасынын бюджеттик системасынын бюджеттеринин аткарылышына, Эсептөө палатасынын компетенциясынын чегинде мамлекеттик жана муниципалдык менчиктин жана башка ресурстардын пайдаланылышына тышкы мамлекеттик аудитти жүргүзүү процессинде пайда болгон мамилелерди, ошондой эле Эсептөө палатасынын милдеттерин, функцияларын, ыйгарым укуктарын жана ишин уюштурууну жөнгө салат.
Балдарды коргоонун эл аралык күнүнүн алдында, КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн жетекчиси жана профсоюз комитетинин мүчөлөрү Ысык-Ата районунун Красная Речка айылында жайгашкан Красноречка атайын жалпы билим берүүчү (көмөкчү) жатакмектебинде болушту.
Интернатта 7 жаштан 17 жашка чейинки 155 бала жашап, билим алышат, анын ичинде окуучулар өлкөнүн ар кайсы региондорундагы аз камсыз болгон үй-бүлөлөрдүн, жетим жана ата-энесинин камкордугусуз калган балдар бар. Мектеп-интернаттын өзгөчөлүгү - бул жерде ар кандай оорулардан (ДЦП, жүрөк-кан тамыр оорулары, энурез ж.б.) жабыркаган акыл-эси жагынан кем балдар багылгандыгында. Балдарга майрмадык маанай тартуулоо максатында таттуулар, оюнчуктар жана интернатка муздаткыч белекке берилди.
Аймактык бөлүнүштүн жетекчиси Туркбаев А. Б. балдарды жана жатак-мектептин кызматкерлерин келе жаткан майрамы менен куттуктап: "Биз сиздерге кам көрүп, муктаж болгон учурда жардам беришибиз керек. Бул жердеги ар бир бала көңүл бурууга муктаж жана алардын ар бири биздин сүйүүбүзгө жана камкордугубузга татыктуу!”- деп белгиледи.
Бүгүн, балдарды коргоонун эл аралык күнүндө КРнын Эсептөө палатасынын эмгек жамааты Бишкек шаарындагы "Акниет" оор кырдаалдагы балдар борборуна барып, белектерди берип, куттукташты.
Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын төрагасы А.Ш.Акматов, аудитор Б.А. Рыскулиев, аппарат жетекчиси Н.Б. Осмонов, Профсоюз комитетинин төрагасы С.З. Утуров жана башка кызматкерлер бул жатак-мектебине барышып, балдарга жаркын маанай, шаттуу күн тартуулаган майрамы менен куттукташып, жакшы тилектерин, каалоолорун айтышты.
Эсептөө палатасынын төрагасы Алмазбек Акматов өз сөзүндө ар бир бала коргообузга, мээримибизге муктаж экенин белгиледи.
“Сиздерге кааларым, бактылуу балалык, ар дайым ден соолугуңарды чыңдоону унутпагыла. Келечекте адептүү, билимдүү, акылдуу, мекенчил болуп өскүлө. Улууларды урматтап, кичүүлөрдү сыйлаңыздар. Мекенибизди барктап сүйгүлө, анткени силер анын келечегисиңер. Кыялдангандан эч тартынбагыла, жаштын тилегин берет. Ошондой эле балдарды тарбиялап өстүрүүдө мугалимдердин эмгеги баа жеткис, бүт өмүрүңөрдү, билимиңерди арнап эмгектенип жатасыздар, сиздерге албан ийгиликтерди каалайм”, — деди Алмазбек Акматов
Чыгып сүйлөгөндөр, балдарга туура тарбия берип, илим-билимге сугарган, келечекте алардын мыкты инсан болуп чыгышына болгон күч-аракетин жумшаган, алар үчүн билимин жана өмүрүн арнаган мугалимдерге ыраазычылык билдиришти.
Ошондой эле Эсептөө палатасынын кызматкерлери өз каражаттарына сатып алган, белектерди – телевизорлор, кондиционер, китептерди, таттууларды, мөмө жемиштерди, кеңсе товарларын беришип, балдарды жана алардын мугалимдерин, тарбиячыларын сүйүнтүштү.
Ал эми бул борбордун директору Мукарам Атамырзаева биринчи жолу мындай белектерди алып жатканын айтты.
“18-жылдан бери эмгкетенип келем, бирок демөөрчүлүлөрдөн мындай жардам ала элек болчубуз. Убактыңыздарды бөлүп бизге келип жатканыңыздарга аябай кубанычтабыз. Сиздердин ишиңиздерге ийгилик каалайбыз”, — деди Атамырзаева
Эсептөө палатасы буга чейин да Ысык-Ата районунун Красноречка атайын жалпы билим берүүчү жатак-мектебинин окуучуларына компьютерлерди, эмеректерди жана килемдерди жардам катары беришкен. Мындай жардам берүү майрам күндөрү гана болбостон башка учурларда да боло берээрин аппарат жетекчиси Нурпаис Осмонов баса белгиледи.
Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшү тарабынан, 2021-жылга карата мезгил аралыгындагы Чүй облусунун Чүй районунун жергиликтүү бюджеттеринин түзүлүшүнө жана аткарылышына, республикалык бюджеттеги айрым мекемелердин бюджеттеринин аткарылышына шайкештик аудити жүргүзүлгөн.
Жүргүзүлгөн аудиттин жыйынтыгында 3 млн.791,3 миң сом каржы бузуулар аныкталган, анын ичинен:
- жетпей калуулар жана уурдоолор – 3,3 миң сом;
- каражаттары чыгымдоодогу бузуулар жана кемчиликтер 3 788,0 миң сом, анын ичинен:
- эмгек акыны негизсиз төлөөлөр –1 514,2 миң сом;
- эсеп берме суммаларды кошкондо, материалдык баалуулуктарды жана акча каражаттарын негизсиз эсептен чыгаруу – 25,7 миң сом;
- курулуш- куроо иштеринин көлөмдөрүнүн жогорулатылышы – 2 222,1 миң сом;
- мамлекеттик насыяларды жана бюджеттик ссудаларды максатсыз пайдалануу - 26,0 миң сом.
Аныкталган бюджеттин резервдери жана жоготуулары – 1 687,1 миң сом, анын ичинен:
- эмгек акыны төлөөдөгү бузуулар – 1 412,2 миң сом;
- КРнын Өкмөтүнүн, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын жана башка органдардын кабыл алган чечимдерине байланыштуу, бюджеттин салык, бажы жана башка төлөмдөрү боюнча жана бюджеттин чыгаша бөлүгү боюнча бюджеттин жоготуулары – 274,9 миң сом;
Аныкталган рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар – 282,1 миң сом.
- материалдык баалулуктардын нормативден ашыкча запастары жана эсептеги каражаттар – 282,1 миң сомду түзгөн.
Аудиттин материалдары 2023-жылдын 22-майында КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунда каралган. Аныкталган финансылык бузууларды жана кемчиликтерди жоюу бонча аудит жүргүзүлгөн бардык жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына жазма буйруктар жөнөтүлгөн.
Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас областтары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунун чечими менен Кош-Коргон айыл өкмөтүнүн бюджетинин түзүлүшүнүн жана аткарылышынын шайкештик аудитинин материалдары ("Кош-Коргон айылындагы суткалык жөнгө салуу бассейнин механикалаштырылган тазалоо" объектиси боюнча подрядчы "Сууканалстрой" ЖЧКсы тарабынан иштердин көлөмдөрүнүн 1 101,8 миң сомго жогорулатылган факты боюнча), укуктук баа берүү үчүн Чүй облустук прокуратурасына жиберилген.
2023-жылдын 24-25-майында Москва шаарында “Көп полярдуу дүйнөдөгү евразиялык интеграция” Экинчи Евразиялык форуму өтүүдө. Бул форумду өткөрүү Евразия экономикалык биримдигинин мамлекет башчыларынын катышуусунда Жогорку Евразиялык экономикалык кеңештин жыйынына туш келди.
Бул Форумдун алкагында «Инновациялык өнүгүү жана ЕАЭБ экономикаларынын өсүшүн камсыз кылуу: мамлекеттик институттардын натыйжалуулугу» темасындагы сессияга КРнын Эсептөө палатасынын аудитору Вадим Александрович Садовников катышууда.
Бул иш-чаранын (сессиянын) негизги максаты - ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин жана алардын өнөктөштөрүнүн жогорку аудит органдары инновацияларды өнүктүрүү жана алдыңкы технологияларды киргизүү үчүн жагымдуу шарттарды түзүүгө салымдарын кошуу.
Сессиянын талкуусуна коюлган маселелер:
- Мамлекеттик башкаруунун сапатын камсыз кылуу: башкаруучу кадрларды даярдоо, коррупцияга каршы күрөшүү, өндүрүшкө инновациялык технологияларды киргизүүдө чечимдерди кабыл алуу процесстерин оптималдаштыруу, интеллектуалдык менчикти коргоо;
- Жогорку технологиялык рыноктор үчүн шарттарды түзүү жана технологиялык суверенитетке жетишүү;
- Жогорку технологиялык ишкердик: чакырыктар жана мүмкүнчүлүктөр;
- Инновациялык кластерлерди түзүү: колдоо куралдары;
- Инновацияларды өнүктүрүүдө өнүктүрүү институттарынын ролу;
- Илимий кадрларды тынымсыз жаңыртуу үчүн ыңгайлуу жагдай түзүү: тийиштүү шарттарды түзүү.
КРнын Эсептөө палатасы «Кыргызиндустрия» ААКнын 2022-жылга карата ишмердүүлүгүнө аудит жүргүзгөн.
«Кыргызиндустрия» ААКсын түзүүнүн негизги максаты - өнөр жайды модернизациялоону камсыз кылуу, мамлекеттик үлүшү бар чарбалык субъекттерди эффективдүү башкаруу болуп саналат.
Уставдык капитал катары бөлүнгөн 1 млрд сомдун 84,3%ы же 843,5 млн сому «Кыргызиндустрия» ААКсы жаңыдан түзүлгөн ишканалардын уставдык капиталына чегерилген жана Өкмөттүн токтому менен берилген мамлекеттик үлүшү бар 16 ишкананы реанимациялоого багытталган эмес. Анын ичинен 2022-жылы 245,2 млн сом (29%) өнөр жайга тиешеси жок долбоорлорго бөлүнгөн.
«Кыргызиндустрия» АККсынын 2022-2025-жылдарга өнүктүрүүгө бекитилген программасында (2022-жылдын 25-апрелиндеги) жана аны ишке ашыруу боюнча иш-чаралардын планында мамлекеттик үлүшү бар иштеп жаткан чарбакер субъекттерди модернизациялоо боюнча чаралар каралган эмес.
Түзүлүп жаткан ишканалардын уставдык капиталына чегерүү боюнча «Кыргызиндустрия» ААКсынын карызы жалпысынан 4,6 млрд сомду түзгөн.
«Кыргызиндустрия» ААКсынын мамлекеттик үлүшү бар ишканаларды реанимациялоо үчүн жеке жүгүртүүдөгү каражаттары калган эмес.
«Кыргызиндустрия» ААКсынын Президенти, ишкананын Уставынын 86 жана 94-пункттарынын 10-бөлүгүн бузуу менен, «Кыргызиндустрия» ААКсынын бирден бир акционери КРнын Министрлер Кабинетинин макулдугусуз, жалпы суммасы 3,5 млрд сомдук уставдык капиталы бар биргелешкен ишканаларды түзүү боюнча ири келишимдерди түзгөн.
Текшерүүнүн жүрүшүндө «Кыргызиндустрия» ААКсы тарабынан түзүлгөн айрым ишканаларда «Кыргызиндустрия» ААКсынын негизги кызматкерлери, ошол эле учурда иш каналардын негиздөөчүлөрү катары да көрсөтүлгөнү аныкталган.
«Кыргызиндустрия» ААКсынын түзүмүндө төрт вице-президент, аппарат жетекчиси, президенттин эки кеңешчиси жана бир жардамчысы болушу каралган.
Жетекчи персоналдын жылдык эмгек акы фондусу 16,2 миллион сомду, же жалпы эмгек акы фондусунун 15 пайыздан ашыгын түзөт. Жалпы 65 персонал эмгектенсе, анын 31 бирдиги, же 47,6%ы жетекчиликке туура келет.
«Кыргызиндустрия» ААКсына мыйзамдуу түрдө берилбеген объектилерди оңдоо иштери боюнча сот тарабынан камакка алуулар бар, алдын ала төлөм катары 39,6 млн сом багытталган, бул Компаниянын 39,6 млн сом суммадан ашык каражатын жоготуунун жогору тобокелдиги бар экендигин көрсөтүп турат.
«Кыргызиндустрия» АККсынын 2022-2025-жылдарга өнүктүрүү программасына карата иш-чаралар планынын 18-пунктун бузуу менен, Компаниянын эсеп саясаты иштелип чыккан эмес жана ишке ашырылган эмес.
«Кыргызиндустрия» ААКсынын катышуусу менен түзүлгөн чарбалык субъекттерде аныкталган дал келбестиктер:
- КРнын «Мамлекеттик сатып алуулар жөнүндө» Мыйзамынын 51-беренесин бузуу менен, 03.04. 2015-жылдын № 72 (2022-жылдын 15-майына чейин колдонулган) мамлекеттик сатып алуу жол-жоболорун өткөрбөстөн туруп, 2022-жылдын 15-апрелинде колдонулган металл түтүктөрдү сатып алуу боюнча «Алай-Барстары» ЖЧКсы менен «Сателлит -2005» ААКсынын ортосунда 36,0 млн сомго келишим түзүлгөн.
- «Бухгалтердик эсеп жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамын бузуу менен, «Алай Барстары» ЖЧКсына таандык 23,8 млн сомдук турак жай түрүндөгү финансылык актив отчетто көрсөтүлгөн эмес. Долбоордун алкагында аталган кыймылсыз мүлктү пайдалануу каралган эмес, анткени, турак жай Бишкек шаарында, ал эми курулуш объектиси Алай районунда жайгашкан.
- 2022-жылдын башталышында бухгалтердик баланста калдыктар жок болгондуктан, 01.01.2023-жылга карата көрсөтүлгөн маалыматтар “Би кей медикеар” ЖЧКсынын реалдуу финансылык абалын билдирбейт. Буга байланыштуу, аудит “Би кей медикеар” ЖЧКсынын 2022-жылга финансылык абалы жөнүндө отчетунда көрсөтүлгөн маалыматтардын тууралыгы жана аныктыгы жөнүндө жетиштүү кепилдик ала алган жок. 1,0 миң сомдук уставдык капиталы бар “Би кей медикеар” ЖЧКсы «Кыргызиндустрия» ААКсы тарабынан 49,6 млн сомго бааланып сатылып алынган.
- «Кыргызпластик» ЖЧКсынын балансында 20,3 млн сом суммасында жашырылган дебитордук карыздар аныкталган.
- Мамлекеттик каттоодон өткөндөн тартып, 2022-жылдын аягына чейин «Кыргызэлектроникс» ЖЧКсы жана «Кыргызэйрвейс» ЖЧКсы уставдарда каралган милдеттерди жана максаттарды ишке ашыруу боюнча иш-чараларды жүргүзгөн эмес. Бул ишканаларды күтүүгө багытталган чыгымдар тиешелүү түрдө 2,2 миллион сомду жана 1,8 миллион сомду түзгөн.
Аудиттин жыйынтыгы боюнча:
— Кыргыз Республикасынын Президентине – аудиттин жыйынтыктары жөнүндө маалымат жана отчет;
— Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине - отчет;
— Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине - отчет жана сунуш;
— Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигине караштуу Мамлекеттик салык кызматына - маалымат;
— «Кыргызиндустрия» ачык акционердик коомуна - отчет, жазма буйрук жана сунуш;
— Кыргыз Республикасынын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетине - аныкталган мыйзам бузуулары жөнүндө маалымат укуктук баа берүү үчүн жөнөтүлгөн.
КРнын Министрлер Кабинетинин 2023-жылдын 11-мартындагы №138 "Террористтик коркунучтун деңгээлдери, аларды киргизүүнүн тартиби жана инсандын, коомдун жана мамлекеттин коопсуздугун камсыздоо боюнча кошумча чаралар жөнүндө жобону бекитүү тууралуу" токтомун ишке ашыруу максатында, 2023-жылдын 17-майында КРнын Эсептөө палатасынын кызматкерлерине коопсуздук чаралары боюнча окутуу өткөрүлдү.
Окутуунун алкагында Эсептөө палатасынын кызматкерлери жер титирөө болгон учурда коопсуздукту камсыз кылуунун заманбап ыкмалары, ошондой эле террордук коркунуч учурундагы иш-аракеттерди, биринчи жардам көрсөтүүнү жана эвакуациялоо боюнча керектүү маалыматтарды алышты.
Окутууну КРнын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин алдындагы Жарандык коргонуунун адистерин даярдоо жана кайра даярдоо борборунун тажрыйбалуу адистери өткөрдү.